Concurrentie- en relatiebeding verboden in contract voor bepaalde tijd?

Ja, een concurrentiebeding en relatiebeding is vanaf 1 januari 2015 verboden in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Er geldt één uitzondering, namelijk wanneer een werkgever een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang heeft, waardoor het noodzakelijk is voor de werkgever om zo’n beding in de arbeidsovereenkomst op te nemen. In dat geval moet een werkgever het concurrentie- en relatiebeding schriftelijk motiveren met dit zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelang. Zonder motivering is het gehele concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd ongeldig. In een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd geldt de motiveringsplicht niet (let op: lees hier meer over de plannen van het kabinet Rutte IV om daar verandering in te brengen).

Wanneer is nu sprake van een zwaarwegend bedrijfsbelang of zwaarwegend dienstbelang en aan welke eisen moet een motivering voldoen?

Concrete voorbeelden van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang zijn bij de totstandkoming van de nieuwe regelgeving  helaas niet gegeven. Hoewel ook over de motivering van een concurrentie- of relatiebeding weinig concrete uitspraken zijn gedaan, zijn er wel een aantal uitgangspunten te herleiden die ik hieronder uiteen zal zetten. De rest zal in de rechtspraak verder uitgemaakt moeten worden.

Tips voor een goede motivering:

1. Maak per functie en/of per individuele werknemer een specifieke afweging en motivering welk zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang een concurrentiebeding of relatiebeding vereist;
2. Omschrijf de (eventuele) specifieke informatie en kennis die de werknemer op zal doen en waarbij de werkgever onevenredig wordt benadeeld als de werknemer overstapt naar een concurrent;
3. Omschrijf de (eventuele) unieke en/of innovatieve producten en/of diensten die de werkgever binnen zijn sector ontwikkelt en waar de werknemer door zijn werkzaamheden/functie wetenschap van heeft;
4. Specifiek voor een concurrentiebeding: beschrijf waarom er sprake is van concurrentiegevoeligheid, toegespitst op de specifieke werknemer of voor die specifieke functie van de werknemer;
5. Specifiek voor een relatiebeding: ga in op de duurzaamheid van de relaties toegespitst op de specifieke werknemer of de specifieke functie van de werknemer

Let op!

• Zonder motivering is een concurrentie- of relatiebeding in een contract voor bepaalde tijd nietig;
• De motivering moet ook worden opgenomen in het geval een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd na 1 januari 2015 (stilzwijgend) wordt verlengd;
• Het zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelang van de werkgever moet er zijn ten tijde van het aangaan van het beding, maar ook tijdens de looptijd van het beding, na het einde van de arbeidsovereenkomst dus.

Tot slot. De werknemer heeft altijd de mogelijkheid om bij de rechter vernietiging te vragen van het overeengekomen concurrentiebeding of relatiebeding. Dat kan de werknemer doen bij zowel een concurrentie- en relatiebeding in een contract voor onbepaalde als bepaalde tijd, ook wanneer het beding deugdelijk gemotiveerd is. De rechter kan het beding vernietigen indien hij meent dat het beding niet noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Een andere reden waarom de rechter het beding geheel of gedeeltelijk kan vernietigen is wanneer de werknemer door het beding onbillijk wordt benadeeld in verhouding tot het te beschermen belang van de werkgever. Gedeeltelijke vernietiging kan bijvoorbeeld door het beding te beperken in looptijd of geografische reikwijdte.